Etik İlkeler

Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Disiplinlerarası Gıda Çalışmaları Dergisi (ISSN 2791-6960 ve e-ISSN 2792-0259) bilimsel etik ilkelere bağlı hazırlanmış akademik çalışmaları kabul edip yayıncılık etik ilkelerine bağlı olarak değerlendirip yayınlar. Bu çerçevede taraflara ait başlıca etik sorumluluklar aşağıda sıralanmıştır.

Disiplinlerarası Gıda Çalışmaları Dergisi yayın etiğinde en yüksek standartlara bağlı olup "Committee on Publication Ethics (COPE)" tarafından yayınlanan etik yayıncılık ilkelerini benimser.

Dergimiz TR Dizin tarafından önerilmiş olan etik davranışları takip etmekte, uygulayacağını ilan eder ve bütün paydaşların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) bu ilkelere uymasını beklemektedir.

TR Dizin, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. TR Dizin kriterleri gereği, dergiler tarafından COPE ile birlikte uluslararası standartlara uyulması, editörlerin, her bir araştırmanın, ilgili kurul ve komisyonlar tarafından araştırma öncesinde onaylandığından emin olmaları ve belgeleri talep etmeleri beklendiği için dergimizde bu standartların uyulmasını talep etmektedir.

Bu kapsamda, TR Dizin'in talepleri doğrultusunda dergimizin her bir paydaşı aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:

Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.

Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

Disiplinlerarası Gıda Çalışmaları Dergisi'nde yürütülen bütün süreç ve bütün paydaşlar yukarda belirtilen organizasyon ve örgütlerin etik ilkelerine uymak zorundadırlar.

Ayrıca bütün taraflar

- YÖK- Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymak zorundadırlar
- Kendi kurumlarının etik yönergesine uymak zorundadır.
- TR Dizin'in önerdiği COPE rehberine uymak zorundadır. 

Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar ulusal ve uluslararası kuruluşların rehberleri ve politikaları dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Yazarlar için etik ilkeler;

• Yayınlanacak çalışmalarının amacı ticari çıkar, reklam, propaganda vb. bilimdışı gerekçeler olamaz.
• Çalışmanın özgün olması, yararlanılan kaynaklar hem metin içinde hem de kaynakçada eksiksiz ve usulüne uygun bir şekilde referans edilerek verilmelidir.
• Gönderilen çalışmanın başka bir yerde yayınlanmamış veya yayınlanma sürecinde olmaması gerekmektedir.
• Çalışmalarında; intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık vb. bilimsel etik ihlalleri olmaması gerekmektedir.
• Çalışmaya yazarlık dışı katkı sağlayan özel ve tüzel kişiliklerin destekleri destek türüyle beraber bildirilmeli ve teşekkür kısmında yazar(lar) dışında ayrı bir yerde ifade edilmelidir.
• İnsan ve hayvan üstü denemelerde varlık ve manevi haklarına riayet edilmeli çalışma öncesi etik kurul kararı (insan üstü denemelerde tıpçıların çoğunlukta olduğu etik kurul olmalı) alınmalıdır.
• Yazar(lar) arası çıkar çatışması varsa başvuru esnasında bildirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca sorumlu yazar için etik ilkeler;

• Yazarların belirlenmesi Sorumlu Yazar yükümlülüğündedir.
• Çalışmada sadece
  • Çalışmanın fikrine veya tasarımına, verilerin elde edilmesine, verilerin analizine, yorumlanmasına büyük ölçüde katkıda bulunan,
  • Makalenin hazırlanmasında, yazılmasında veya gözden geçirilmesinde entelektüel içeriğe eleştirel katkı yapan  

kişiler yazar olarak yayında yer alması gerekmektedir. Yürütülen çalışmada daha az veya farklı bir katkıda bulunan kişiler teşekkür kısmında belirtilmelidir. İhtilaf durumunda durumu açık bir şekilde savunarak Doç. Dr. Rasim TÖSTEN (rasimtosten@siirt.edu.tr; rasimtosten@hotmail.com )’ne başvurunuz.

Hakemler için etik ilkeler;

• Hakem herhangi bir yolla yazarları öğrenmesi halinde yazarlar ile arasında çıkar çatışması veya fon sağlayıcılık varsa durumu editöre bildirmeli ve hakemlikten çekilmeleri gerekmektedir.
• Değerlendirmede tarafsız davranmaları zorunludur.
• Değerlendirme sonucu gerekçe ve eleştireler uyumlu bir ölçüde olmadır.
• Hakemler değerlendirdikleri yayının yayınlanma öncesi çalışmanın özgünlüğünü ihlal edecek herhangi bir söylem, yayın ve davranışta bulunamazlar.
• Yazarın yayınlanmak istemediği ek bilgilerin gizliliğini korumak durumundadırlar.
• Hakemliğin sağladığı imtiyazları şahsi bilimsel çalışmalarına bilimsel yollar dışında herhangi bir yollarla kullanamazlar.

Editörler için etik ilkeler;

• Editörler alanlarına uygun yayınları kabul etmeliler.
• Yazarlarla çıkar çatışması içinde olmamaları gerekmektedir.
• Kararları tarafsız ve bilime katkı sağlayacak yönde olmalıdır.
• Kararları gerekçesiz olarak hakemlerin kararlarıyla uyumsuz olmamalıdır.
• Editörler değerlendirdikleri yayının yayınlanma öncesi çalışmanın özgünlüğünü ihlal edecek herhangi bir söylem, yayın ve davranışta bulunamazlar.
• Yazarlarının yayınlanmak istemediği ek bilgilerin gizliliğini korumak durumundadırlar.
• Editörlüğün sağladığı imtiyazları şahsi bilimsel çalışmalarına bilimsel yollar dışında herhangi bir yollarla kullanamazlar.

İntihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık vb. bilimsel etik ihlalleri yazarların sorumluluğundadır. Yazarlar, yayınların benzerlik raporlarını göndermek durumundadırlar. Bu tür etik ihlallerin tespit edildiği aşamada yayın direkt ret kararıyla sonuçlanır.

Yukarıdaki belirtilen etik ilke ihlalleri info@foodstudiesjournal.com e-posta adresine bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca hem akademik çalışmaların hazırlama aşamalarında hem de yayınların kabul, değerlendirme ve yayınlanma aşamalarındaki yukarda belirtilmeyen etik ihlal şüphe suçlamaları Doç. Dr. Rasim TÖSTEN (rasimtosten@siirt.edu.tr; rasimtosten@hotmail.com )’ne iletilip etik ihlal varlığı onaylandıktan sonra etik ihlal onay raporuyla beraber başvurmaları değerlendirme sürecini hızlandıracaktır.